Kırkpınar Aile Sağlığı Merkezi

                                           

 

 

 

                                           AİLE HEKİMLİĞİ HAKKINDA

 

 

                                Bireylerin ve aile fertlerinin yerleşim  yerlerinin yakınlarında ya da kolaylıkla ulaşabilecekleri bir yerde bulunan, ilk başvuracakları, kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis,  tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleridir.

                                Toplumun tüm bireylerine ulaşılabilmesi için, ülke gerçekleri doğrultusunda, eğitimli ve coğrafi açıdan dengeli dağılmış sağlık ekipleri tarafından sunulması gereken birinci basamak sağlık hizmetleri için yeniden yapılanma ihtiyacı göz ardı edilemez. Aile hekimliğinin hedefi, birinci basamak sağlık hizmetlerini, profesyonel bir ruhla ve toplumun katılımını sağlayacak bir biçimde, bireyin yaşadığı ve çalıştığı yerlerde koruyucu, tanı koyucu, tedavi ve rehabilite edici yönleri ile birlikte sunmaktır.

                                Sağlık hizmeti sunumunda, hizmetten yararlanan bireylerin memnuniyeti önemlidir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin sürekli eğitimle geliştirilmesi ve güçlendirilmesi, çalışan hekimler ile diğer sağlık elemanlarının özendirilmesi, birey ihtiyaçlarının göz önünde bulundurularak koruyucu sağlık sistemine ağırlık verilmesi ve kabul edilebilir sevk sisteminin uygulanması ana ilkelerdir. Bu ilkelerin hayata geçirilmesi ikinci basamakta yığılmayı engelleyecek ve gerçekten ikinci basamakta tedavi edilmesi gereken hastalara yeterince zaman ayrılmasını sağlayacaktır. Birinci basamak hizmetlerinin etkili bir şekilde verilebilmesi, toplumun hastalık yükünü azaltmasının yanı sıra, ikinci ve üçüncü basamak tedavi kuruluşlarımızın da daha iyi ve kaliteli sağlık hizmeti ve sağlık eğitimi vermelerine fırsat tanıyacaktır.

​

                                               Aile Hekimi Kimdir?

                                Aile hekimi; yaş veya cinsiyeti ne olursa olsun kişiyi bir bütün olarak incelemek için eğitilmiştir. Akut ve kronik hastalıkların tedavi edilmesine ek olarak, hastalıkların gelişmesini önlemek amacıyla düzenli sağlık taramalarını gerçekleştirir ve sağlıkla ilgili konularda danışmanlık hizmetini sağlar. Aile hekimi tarafından tespit edilen sağlık sorununun tedavisi, başka bir uzmanlık dalını ilgilendiriyor ve spesifik tedavi gerektiriyorsa, kişinin bu hizmete ulaşmasında koordinasyonun sağlanması da aile hekiminin görevidir.Sağlığınız Önceliğimizdir.

 

                                                  Aile Hekimliği uygulamasının amacı nedir ? 

 

• Aile hekimliğinin amaçları şu alt başlıklarda özetlenebilir:

• Erken tanı ve tedaviyi sağlamak,

• Sağlık ile ilgili tüm konularda ilk değerlendirmeyi yapmak,

• Sorumluluğu altındaki kişilerle sürekli ilişki halinde olarak onları izlemek,

• Birinci basamakta verilmesi gereken bireye ve topluma yönelik koruyucu sağlık hizmetlerini sunmak,

• Kronik hastalıklarda sürekli bakım ve tedaviyi sağlamak, bu tür hastalığı olan kişileri izlemek,

• Bireylerin yaşam kalitelerini ve sağlık düzeylerini geliştirmeye çalışarak toplumun gelişmesine katkı sağlamak. 

 

 

                                         Aile hekimliği uygulamasında hasta - hekim ilişkisi nasıldır?

                           Aile hekimi, kişiyi ailesi ve içinde yaşadığı toplum ile birlikte bir bütün olarak ele alarak koruyucu sağlık hizmetleri ile tedavi hizmetlerini bir arada sunan ve kendi sorumluluğu altındaki kişilerin hem biyolojik, hem ruhsal, hem de sosyal yönleriyle ilgili olan, kişilerin kendi seçtikleri hekimidir.
                                 İletişim insan yaşamında önemli bir olgudur ve günlük yaşantımızın hemen hemen her alanında etkilidir. Hasta ve hekim arasındaki iletişim ise daha önemlidir çünkü: 

                                Hekimler açısından, hastaları anlamanın, onlara uygun tedaviler düzenleyebilmenin, hastaların bu tedaviye uyum sağlayıp, tedaviye bağlı kalmalarının,
                                Hastalar açısından ise hekimlere güven duymanın, kendilerine sunulan tedavi imkanlarından yararlanabilmelerinin ve iyileşmelerinin ilk ve en önemli adımı iletişimdir.
                                Aile hekimliği uygulamasında hizmetin iki ana unsuru olan hekim ve hasta arasındaki ilişki karşılıklı empati yapabilme, sabır ve anlayış temellerine oturmalıdır.

​

                                         Aile hekiminin görevleri

 

 

                     1) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık 

hizmetlerini vermek,

                     2) Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak,

                     3) Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,

                     4)Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunup veya kişiler ile iletişime geçmek,

                     5) Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapmak,

                     6) Periyodik sağlık muayenesi yapmak,

                     7)Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek,

                     8)Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını güncellemek.

                     9)Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini vermek,

                     10)Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,

                     11) Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,

                     12)Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar,

                     13)Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak

                     14)İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenlemek

​

                                                 Aile Sağlığı Elemanı 

                                Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleşmeli çalıştırılan veya Bakanlıkça görevlendirilen hemşire, ebe, sağlık memuruna denir.

                                                   Aile Sağlığı Elemanının Görevleri

                     1) Aile hekimi ile birlikte ekip anlayışı içinde kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini sunmak ve görevinin gerektirdiği hizmetler ile ilgili sağlık kayıt ve istatistiklerini tutmakla yükümlüdür. 

                     2) Kişilerin yaşamsal bulgularını ölçer ve kaydeder,

                     3) Aile hekiminin gözetiminde, talimatı verilen ilaçları uygular,

                     4) Yara bakım hizmetlerini yürütür,

                     5) Tıbbi alet, malzeme ve cihazların hizmete hazır bulundurulmasını sağlar,

                     6) Poliklinik hizmetlerine yardımcı olur, tıbbi sekreter bulunmadığı hallerde sevk edilen hastaların sevk edildiği kurumla koordinasyonunu sağlar,

                     7) Gereken tetkikler için numune alır, eğitimini aldığı basit laboratuvar tetkiklerini yapar veya aldığı numunelerin ilgili laboratuvar tarafından teslim alınmasını sağlar,

                     8) Gezici ve yerinde sağlık hizmetleri, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir, evde bakım hizmetlerinin verilmesinde aile hekimine yardımcı olur,

                     9) Bakanlıkça belirlenen hizmet içi eğitimlere katılır,

                     10) Sağlık hizmetlerinin yürütülmesi ile ilgili olarak görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında aile hekiminin verdiği diğer görevleri yerine getirir.

​

                                    BEBEK SAĞLIĞI

​

                                Bebeğin doğduğu hastanede Hepatit 1. Aşısı yapılır. Görme , işitme, topuk kanı alınarak bazı tarama testleri , fenilketonüri de yapılır. Doğumu aile hekimliğine bildirmek ve T.C. kimlik numarası ile bebeğin kaydının da aile hekimliğine yapılması gerekmektedir. Topuk kanı alınmamış ise aile hekimliğine bu durumu bildirmek gerekir. Beşinci günden itibaren ikinci topuk kanı da aile sağlığı merkezinde alınmaktadır.
                                   

                                     AŞI TAKVİMİ

 

Bebek doğduğunda:

Hepatit B 1. Doz
 1. Ay:

Hepatit B 2. Doz

 2. Ay:

BCG (Verem Aşısı)

5’li karma asi (Difteri-Tetanoz- asellüler Bogmaca-Inaktive Çocuk felci-HIB) 1. Doz
Konjuge Pnömokok Aşısı 1. Doz
4. Ay:

5’li karma asi (Difteri-Tetanoz- asellüler Bogmaca-Inaktive Çocuk felci-HIB) 2. Doz
Konjuge Pnömokok Aşısı 2. Doz
6. Ay:

Hepatit B 3. Doz

5’li karma asi (Difteri-Tetanoz- asellüler Bogmaca-Inaktive Çocuk felci-HIB) 3. Doz
Konjuge Pnömokok Aşısı 3. Doz
12. Ay:

3’lü karma asi (Kizamik, Kizamikçik, Kabakulak) 1. Doz Konjuge Pnömokok Rapel (Pekistirme Dozu)Su çiçegi
18. Ay:

5’li karma asi (Difteri-Tetanoz- asellüler Bogmaca-Inaktive Çocuk felci-HIB) 4. Doz. -Hepatit A 1. Doz
24. Ay:

Hepatit A 2. Doz
    

                                  İlkögretim 1. sınıfa kadar Sağlık Bakanlığının uyguladığı başka aşı yoktur. Bu aşıların tamamı ücretsiz olarak soğuk zincir kurallarına titizlikle uyularak uygulanmaktadır.Risk grubundakilere veya isteyenlere başka aşılar da uygulanabilir. Rotavirus , Hepatit A, Su çiçeği. Meningekok, Grip aşıları,… gibi. Bu aşıların bireyler kendi imkanları ile alarak soğuk zincir kuralları ile ASM ye getirilmesi durumunda isteyene uygulanmaktadır.
                                Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasındaki protokole uyularak her eğitim yılı içinde ilköğretim okullarının 1. ve 8. sınıflarına aşı uygulaması yapılır.Aileler önceden bilgilendirilerek onayları alınır. Özel durumu olanlar ,bağışıklıkla ilgili hastalığı olanlar ve allerjisi olanların aile hekimlerinin bilgisi dahilinde aşısı yapılabilir.Asinin yapıldığı gün okulda olmayan ve aşısı yapılmayan öğrencilerin öğretmenleri tarafından velisiyle aile hekimlerine yönlendirerek aşılanmasının sağlanması  gerekir.

 ilkögretim 1. sınıfta;
• 1 doz koldan Kızamik-Kızamıkçık-Kabakulak aşısı.
• 1 doz ağızdan çocuk felci aşısı
• 1 doz koldan difteri tetanoz aşısı
 ilkögretim 8. sınıfta ise;
• 1 doz koldan difteri tetanoz aşısı

​

                                       GEBE İZLEMLERİ

​

                                Anne adayı gebeliğini tespit andan itibaren bağlı olduğu aile hekimine bilgi vererek , düzenli izlemleri ve aşıları planlanarak, muayeneleri ve tahlilleri yapılmaktadır. 

​

                                     

 

                                     Birinci  İzlem 

                                (Gebeliğin 14. haftasında veya ilk 14 hafta içerisinde,  süresi 30 dakika olmalı)

                                  Öykü Alma

​

                                                    Kişisel bilgilerini alma

​

• T.C Kimlik Numarası (biliniyorsa)

• Yaş (Doğum tarihi)

• Adres ve telefon numarası

• Medeni hali

• Akraba evliliği/derecesi -Birinci derece akraba (kardeş çocukları arasında) -ikinci derece akraba  (kardeş torunları arasında)

• Yaşadığı ev tipi, büyüklüğü ve hane halkı sayısı

• Yaşadığı mekanın alt yapı koşulları; tuvalet, su kaynağı

• Yaşadığı mekanın elektrik ve ısınma  kaynağı

• Eğitim düzeyi

• Ekonomik kaynakları; - Kendi mesleği ve çalışma durumu - Eşinin mesleği ve çalışma durumu

• Yaşadığı yerin en yakın sağlık kuruluşuna uzaklığı

• Ulaşım şartları

• Sosyal güvencesi

 

                                                    Tıbbi öykü alma

​

• Kronik sistemik hastalıklar 

• (Diabetes Mellitus, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, 

• kronik böbrek hastalığı, epilepsi, tiroid hastalıkları vb.)

• Geçirilmiş veya tedavisi sürmekte olan enfeksiyon hastalıkları

• (Tüberküloz, Brucella, paraziter hastalıklar, vb)

• Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyon (CYBE) öyküsü

• Madde bağımlılığı

• Toprak vb yeme

• Psikiyatrik hastalıklar

• Kan transfüzyonu

• Talasemi taşıyıcılığı

• Geçirilmiş operasyonlar

• Geçirilmiş jinekolojik operasyonlar

• ( Histerotomi, myomektomi vb)

• İlaç allerjisi

• Aile öyküsü 

• (Diabetes mellitus, tekraralayan fetal anomaliler, çift

• yumurta ikizi vb.)

• Sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlar 

• (Antiepileptikler, insülin, antihipertansifler vb). 

• Gebelik öncesi kullanılan aile planlaması yöntemi İnfertilite mevcut ise süresi, gördüğü tedaviler obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma  Bu gebeliği dahil toplam gebelik sayısı ( Gravida)Daha önceki doğum sayısı (Parite) Yaşayan çocuk sayısı Son gebeliğin sonlanma tarihi-yeri

     

                                  Gebenin her gebeliği ile ilgili öyküsünün ve gebelik sonucunu aşağıdakilere göre irdelenmesi;

​

1. Doğumların kim tarafından nerede yapıldığı

2. Gebeliklerin sonlanma şekli ve gebelik haftası (Canlı doğum, ölü doğum, kendiliğinden düşük,  isteyerek düşük, ektopik gebelik, molgebelik)

3. Bebek ölümü ve nedenleri

4. Çocuk ölümü  ve nedenleri

5. Prematür doğum

6. Postmatür doğum

7. İkiz veya çoğul gebelik

8. Tekrarlayan birinci trimester düşükleri

9. Tekrarlayan ikinci trimester düşükleri

10. Yasal tahliye ve isteyerek düşük ve komplikasyonları

11. Gebelik sırasında yaşanan komplikasyonlar (Kanama, preeklampsi,eklampsi, gestasyonel diyabet, tromboz, emboli)

12. Doğum sırasında yaşanan komplikasyonlar (Plasentanın erken ayrılması, plasenta previa, makat, transvers ve diğer  prezentasyon anomalileri, uzamış doğum eylemi, üçüncü derece perine yırtıkları ve masif kanama, plasentanın elle çıkarılması )

13. Doğumun şekli (Normal doğum, sezaryen doğum, forseps veya vakumla müdahaleli doğum)

14. Doğum sonrası dönemde yaşanan komplikasyonlar(Sepsis, kanama, depresyon, meme absesi vb.)

15. Daha önceki canlı doğumlara ait yaşanan komplikasyonlar (Hidrops Fetalis, resüsitasyon veya başka tedavi almış yenidoğan, kromozomal anomali veya malformasyon,  düşük doğum ağırlığı, intrauterin gelişme geriliği ve makrozomi)

16. Daha önceki canlı doğumlara ait bilgiler (cinsiyeti, doğum ağırlığı, anne sütü alma süresi)

17. Tetanoz toksoid immünizasyon uygulaması

       

                                                    Mevcut gebelik öyküsünü alma

• Son Adet Tarihi (Son adetin ilk günü) ;

 Son adet tarihine (SAT) göre tahmini doğum tarihi Nagele formülüne göre hesaplanır: Tahmini Doğum Tarihi = SAT -3 ay + 7 gün  Adetleri düzenli olmayan hastalarda gebelik haftasının SAT ile uyumlu  olmayabileceği unutulmamalıdır.

                               

                                  Bilinmiyorsa; İlk gebelik testi tarihi

                                Gebelikten ilk şüphelendiği tarih

                                Fetus hareketlerinin ilk hissedildiği tarih

                                ÜYT gebeliği ise embriyo transfer tarihi

• Adetlerinin düzeni

• Beklenen doğum tarihi

• Gebelik yakınmaları (Bulantı kusma, aşırı tükrük salgılanması, toprak vb.yeme, sık idrara çıkma, meme hassasiyeti, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)                             

• Gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmalar (Vajinal kanama, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi)

• Alışkanlıkların sorgulanması (sigara, alkol, madde bağımlılığı)

• Kullandığı ilaçlar

 

                                                 Fizik Muayene:

 

• Gebenin boy ve kilosunu ölçünüz. 

• Kan Basıncını ölçünüz ( Sistolik kan basıncının 140, diastolik kan basıncının 90 mmHg altında olması normal kabul edilir).Nabzını sayınız.

• Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz.  El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

• Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

• Göğüs ve kalp oskültasyonu yapınız.

• Pretibial ödem tespiti için muayene yapınız.

• Gebelik haftası ile uterus büyüklüğün uygunluğunu değerlendirmek için vajinal muayene yapınız.

• Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz

• Fetus kalp seslerini değerlendiriniz.  Fetüs  kalp atımları fetal steteskop ile 16-20., el  Doppleri ile 10-12. haftalardan itibaren duyulabilir.

• Bebeğin ilk hareketlerini hissetme zamanını kaydetmesini isteyiniz.

• Uterus büyüklüğü ile gestasyonel hafta arasında uyumsuzluk durumunda sevk ediniz. 

 

                                                 Laboratuvar Testleri :

                            

• İdrar Tahlili:Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

• Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:İlk izlemde ve sonraki tüm izlemlerde gebenin hemoglobinine bakınız. 

• Kan grubu tayini: İlk izlemde gebenin  ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız.

• HBs Ag bakınız.

                                Gebenin semptomlarına göre gereken diğer testler için sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz. 

                                         

                                Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

​

                                16. gebelik haftasından itibaren günde 40-60 mg/gün elementer demir preparatı desteğine başlanır. 

“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar verilir.Tetanoz toksoidi ile aşılamayı yapılır. Tetanoz bağışıklaması 12. haftadan itibaren yapılabilir. Gebenin geç tespit edilebileceği düşünülürse 4.ayda veya ilk izleminde birinci dozun yapılması uygundur. Aşı takvimine uygun olarak diğer dozlar devam edilir.Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri verilir. İdrar yolu enfeksiyonu tedavisinin ardından kontrol izlemde hala enfeksiyon devam ediyorsa bir üst basamağa sevk edilir.

 

                                                 Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

​

                                Gebeliğe bağlı olağan yakınmalar hakkında gebe bilgilendirilir.

​

1. Yorgunluk

2. Bulantı ve kusma

3. Sık idrara çıkma

4. Baş dönmesi

5. Varis ve hemoroid

6. Kabızlık

7. Mide yanması

8. Bacaklarda kramplar

9. Nefes darlığı

10. Ciltteki değişiklikler

11. Memelerde hassasiyet

12. Meme başındaki glanlarda belirginleşme

13. Kolostrum salınımı 

14. Aşırı tükürük salgılanması

15. Toprak vb. yeme

                               

                                Aşağıdaki konularda gebeye danışmanlık verilmelidir.

​

1. Beslenme ve diyet

2. Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları

3. Gebelikte cinsel yaşam

4. Hijyen ve genel vücut bakımı

5. Ağız ve diş sağlığı

6. Sigara alışkanlığı

7. Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı

8. İlaç kullanımı

9. Tetanoz toksoid immünizasyonu

10. Gebelikte tehlike işaretleri: 

11. Vajinal kan

12. Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

13. Baş ağrısı ile beraber görmede bozulma

14. Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

15. Ciddi karın ağrısı

16. Solunum güçlüğü veya sık solunum

17. Suyunun gelmesi

18. Yüz, el ve bacaklarda şişme

19. Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi           

20. Doğum eylemi ve doğum

21. Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

22. Emzirme

23. Postpartum aile planlaması danışmanlığı

24. Fetal anomaliler, tarama testleri ve USG incelemeleri hakkında bilgilendirme yapılır

                                                                                                                 

                                     İkinci İzlem  

                                ( Gebeliğin 18-24. haftaları (tercihan 20-22. haftalar) arasında yapılmalı, süresi 20 dakika olmalıdır.)

                                  Öykü Alma

                                Kişisel bilgilerini alma

​

• İlk izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulanır.

 

                                                    Tıbbi  öykü alma

• İlk izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçirilir.

• İlk izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulanır.Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma

• İlk izlemde kayıt edilen obstetrik öyküyü gözden geçirilir.Mevcut gebelik öyküsünü alınır.

• Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.

• İlk izlemden bu yana olan gebelik yakınmalarını sorgulayınız.(Bulantı kusma, aşırı tükürük salgılanması, toprak vb. yeme, sık idrara çıkma, meme ağrısı, kabızlık, mide yanması,bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb...)

• İlk izlemden bu yana olan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız.(Vajinal kanama, kasılma nöbeti, baş ağrısı ile  beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve  bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin hissedilmemesi, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi, suların gelmesi)                  

• Demir dışında ilaç alımı varsa kayıt ediniz. 

• Demir alımı ile ilgili yakınması varsa sorgulayınız.

 

                                                 Fizik Muayene:

 

• Gebenin kilosunu ölçünüz. 

• Kan basıncını ölçünüz ve nabzını sayınız.

• Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz .El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı 

• Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.  Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

• Göğüs ve kalp oskültasyonu yapınız. (Hekim Tarafından)

• Uterus yüksekliğini ölçünüz ve kaydediniz. Uygunsuzluk durumunda (4cm fark varsa) sevk ediniz.

• Yaygın ödem kontrolünü yapınız.Gebeliğin son aylarında ayaklarda hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir.Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk belirtisi olabilir.

• Diğer sistemik muayenelerini yapınız. (varis, tromboflebit bulguları açısından muayene edilir.)

• Vajinal muayene, karın ağrısı olan gebelerde yapılır. Suyu gelen ve kanaması olan gebelerde ise spekulum muayenesi yapılır. Bu hastalar II. basamakta takip edilir. 

• Semptomatik Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyon bulgusu varsa değerlendiriniz.

• Fetüs kalp seslerini uygun teknikle değerlendiriniz. (Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı)

 

                                                 Laboratuvar Testleri :

                  

• İdrar Tahlili:Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

• Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:Mutlaka her izlemde gebenin hemoglobinine bakınız.Kan grubu tayini: 

• İlk izlemde bakılmadı ise gebenin  ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız. Anne Rh (-), baba Rh (+) ise İndirekt Coombs Testi yapılmalıdır. İndirekt Coombs testi sonucu (-) olanlar I.basamakta, (+) olanlar II. basamakta takip edilmelidir.

                                                 

                                                    Diğer muayene ve testler: 

​

• Sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendiriniz. (Glukoz tarama  testi)

• Bu izlemde Temel Obstetrik Ultrasonografi önerilir. ( Fetus sayısı, fetal kalp atımı, fetal biometrik ölçümler, plasenta okalizasyonu, amniyotik sıvı miktarı değerlendirilir.) 

 

                               Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

​

                               Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg/gün demir preparatı desteğine devam ediniz.“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.Gerekiyorsa tetanoz toksoidi ile aşılamanın 20. ve 24. haftalarda birinci ve ikinci dozunun yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz.

​

                                                 Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

                               Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebe bilgilendirilir.

• Yorgunluk

• Bulantı ve kusma

• Sık idrara çıkma

• Baş dönmesi

• Varis ve hemoroid

• Kabızlık

• Mide yanması

• Bacaklarda kramplar

• Nefes darlığı

• Ciltteki değişiklikler

• Mastodini

• Meme başındaki glandlarda belirginleşme

• Kolostrum salınımı 

• Aşırı tükrük salgılanması

• Toprak vb. yeme

 

                               Aşağıdaki konularda gebeye danışmanlık verilir.

​

• Beslenme ve diyet

• Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları

• Gebelikte cinsel yaşam

• Hijyen ve genel vücut bakımı

• Ağız ve diş sağlığı

• Sigara alışkanlığı

• Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı

• İlaç kullanımı

• Tetanoz toksoid immünizasyonu

• Gebelikte tehlike işaretleri: 

• Vajinal kanama

• Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

• Başağrısı ile beraber görmede bozulma

• Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

• Ciddi karın ağrısı

• Solunum güçlüğü veya sık solunum

• Suyunun gelmesi

• Yüz, el ve bacaklarda şişme

• Fetus hareketlerinin hissedilememesi

• Hızlı kilo alımı

 

                               Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi

 

                               Doğum eylemi ve doğum

                               Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

                               Emzirme

                               Postpartum aile planlaması danışmanlığı

 

                                                 Sevk Edilecek Durumlar:

 

• Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması

• Kanama ve lekelenme olması

• Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ( 140/90mmHg üzerinde olması, başlangıç tansiyonunun sistolik 30 veya diastolik 15 mmHg’dan daha fazla yükselmesi) ve/veya proteinüri olması

• Uterus yüksekliği değerlendirildiğinde beklenen haftayla uyumlu olmaması (büyük veya küçük)

• Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması

• Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması

• Tehlike işaretlerinin varlığı

• Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 

                                                 Üçüncü İzlem 

                               ( Gebeliğin  30-32. haftaları arasında yapılmalı, süresi 20  dakika   olmalıdır.) 

​

                               Öykü Alma

• Kişisel bilgilerini alınız

• İkinci izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulayınız.

                               

                                 Tıbbi  öykü 

• İlk ve ikinci izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçiriniz.

• İkinci izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulanır.Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alma.İlk izlemde kayıt edilen ve ikinci izlemde kontrol edilen obstetrik öykü  gözden geçirilir.

                               

                                 Mevcut gebelik öyküsünü alma

• Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.

• İkinci izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik yakınmalarını sorgulayınız.(Bulantı kusma, aşırı tükürük salgılanması, toprak vb. yeme, sık idrara çıkma, memede hassasiyet, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı,      halsizlik vb...)

• İkinci izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız. (Vajinal kanama, konvülziyon, baş ağrısı ile beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin hissedilmemesi, günlük aktivitelerin gerçekleştirilememesi, suyunun gelmesi)

• Fetus hareketlerinin varlığını sorgulayınız.  

• Demir dışında ilaç alımı varsa kayıt ediniz. 

• Demir alımı ile ilgili yakınması varsa sorgulayınız.

 

                                                 Fizik Muayene:

​

• Gebenin kilosunu ölçünüz. 

• Kan   basıncını  ölçünüz ve nabzını sayınız.

• Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

• Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

• Uterus yüksekliğini ölçünüz  ve kaydediniz.

• Çoğul gebelik varsa karın palpasyonu ve oskültasyonu ile tespit edilmesi

• Yaygın ödem kontrolünü yapınız. Gebeliğin son aylarında alt ekstremitede hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir.  Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk belirtisi olabilir.

• Diğer sistemik muayenelerini yapınız  (Varisler, tromboflebit bulguları vb)

•  Meme muayenesini yapınız.

• Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz.

• Fetus kalp seslerini el Doppleri veya fetal steteskop ile değerlendiriniz. (Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı)  

 

                                                 Laboratuvar Testleri :

​

• İdrar tahlili:Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız

• Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:Mutlaka gebenin hemoglobinine bakınız.

• Kan grubu tayini: İlk iki izlemde bakılmadı ise gebenin ve eşinin kan grubuna Rh uygunsuzluğu açısından mutlaka bakınız. 

 

                               Gebenin semptomlarına göre gereken diğer testler için sağlık kuruluşunda yapılamıyor ise bir üst basamağa yönlendirilir.

                              

                                                 Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

                               Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg demir preparatı desteğine devam ediniz.“Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.Tetanoz toksoidi ile aşılamanın iki dozunun da yapılıp yapılmadığını kontrol ediniz.Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri veriniz.

 

                                                 Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

                               Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebeyi bilgilendiriniz.

​

1. Yorgunluk

2. Bulantı ve kusma

3. Sık idrara çıkma

4. Baş dönmesi

5. Varis ve hemoroid

6. Kabızlık

7. Mide yanması

8. Bacaklarda kramplar

9. Nefes darlığı

10. Ciltteki değişiklikler

11. Memede hassasiyet

12. Meme başındaki glandlarda belirginleşme

13. Kolostrum salınımı 

14. Aşırı tükürük salgılanması

15. Toprak vb. yeme

 

                                                  Aşağıdaki konularda gebeyi danışmanlık veriniz.

​

1. Beslenme ve diyet

2. Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları

3. Gebelikte cinsel yaşam

4. Hijyen ve genel vücut bakımı

5. Ağız ve diş sağlığı

6. Sigara alışkanlığı

7. Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı

8. İlaç kullanımı

9. Tetanoz toksoid immünizasyonu 

 

                            Gebelikte Tehlike işaretleri

​

• Vajinal kanama

• Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

• Başağrısı ile beraber görmede bozulma

• Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

• Ciddi karın ağrısı

• Solunum güçlüğü veya sık solunu

• Suyunun gelmesi

• Yüz, el ve bacaklarda şişme

• Fetus hareketlerinin hissedilememesi

• Hızlı kilo alım

​

                               Acil durumlarda gebe ve ailesinin izleyeceği yöntem konusunda bilgilendirilmesi

                               Erken doğum eylemi (rahim kasılmalarının düzenli ve kuvvetli gelmesi, kanamanın buna eşlik etmesi,nişan gelmesi) konusunda gebenin bilgilendirilmesi .

                               Doğum eylemi ve doğum.

                               Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması

                               Emzirme

                               Postpartum aile planlaması danışmanlığı

 

                                                 Sevk Edilecek Durumlar:

​

1. Hemoglobinin 7 gr/dl ve altında olması

2. Kanama ve lekelenme olması

3. Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ve/veya proteinüri olması

4. Uterus yüksekliğinin (fundus – pubis mesafesi) beklenen haftaya göre büyük veya küçük olması ( +4cm.)

5. Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el Doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması

6. Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması

7. Tehlike işaretlerinin varlığı 

8. Çoğul gebelik şüphesi olması (Doğrulamak ve doğumu planlamak üzere)

9. Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 

 

                                     Dördüncü İzlem

​

                               (Gebeliğin  36-38. haftaları arasında yapılmalı, süresi 20  dakika olmalıdır.) 

 

                               Öykü Alma

                               Kişisel bilgilerini alınız

                               Üçüncü izlemin ardından herhangi bir değişiklik olup olmadığını sorgulayınız.

 

                                                 Tıbbi  öykü alma

​

• İlk üç izlemde kayıt edilen tıbbi öyküyü gözden geçiriniz.

• İlk üç izlemden bu yana oluşan hastalık, kaza, yaralanma, hastaneye yatış varsa sorgulayınız.Obstetrik öykü (Daha önceki gebelikleri ile ilgili)alınız.Obstetrik öykünün son kez gözden geçiriniz.Mevcut gebelik öyküsünü alma

• Alışkanlıkları sorgulayarak (sigara, alkol, madde bağımlılığı) kontrol ediniz.

• Üçüncü izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik  yakınmalarını sorgulayınız.(Karın ağrısı, kasılmalar, bulantı kusma, ptializm, pika, sık idrara çıkma, memede hassasiyet, kabızlık, mide yanması, bacaklarda kramplar, nefes darlığı, çarpıntı, halsizlik vb…)

• Üçüncü izlemden bu yana ortaya çıkan gebelik tehlike işaretlerine ait yakınmaları sorgulayınız. (Vajinal kanama, konvülziyon, baş ağrısı ile beraber görmede bulanıklık, yüksek ateş, karın ağrısı, solunum güçlüğü veya sık solunum, yüz parmak ve bacaklarda şişme, fetus hareketlerinin  hissedilmemesi, kostovertebral açı hassasiyeti günlük aktiviteleringerçekleştirilememesi, suların gelmesi)

• Fetus hareketlerinin varlığını sorgulayınız.  

• Demir  dışında ilaç alımı varsa sorgulayınız

• Demir alımı ile ilgili şikayeti varsa sorgulayınız

 

                                                 Fizik Muayene:

 

• Gebenin kilosunu ölçünüz. 

• Kan   basıncını  ölçünüz ve nabzını sayınız.

• Ciddi anemi bulgularını kontrol ediniz.El tırnakları, konjunktiva, ağız mukozasında solukluk, nefes almakta  güçlük, 30’un üzerinde solunum sayısı

• Hastalığı gösteren diğer tehlike işaretlerini kontrol ediniz.Nefes darlığı, öksürük, yüksek ateş vb.

• Uterus yüksekliğini ölçünüz  ve kaydediniz.

• Fetusun gelen kısmı ve pozisyonunun değerlendirilmesi açısından Leopold manevralarını yapınız.

• Çoğul gebelik varsa karın palpasyonu ve oskültasyonu ile tespit edilmesi

• Yaygın ödem kontrolünü yapınız. Gebeliğin son aylarında alt ekstremitede hidrostatik basınca bağlı olarak ödem ortaya çıkabilir. Vücudun üst kısmında (eller, göz kapakları) ödem gözlenmesi preeklampsinin ilk  belirtisi olabilir.

• Diğer sistemik muayenelerini yapınız  (varisler, tromboflebit bulguları vb)

• Meme muayenesini yapınız.

• Semptomatik  CYBE  bulgusu  varsa  değerlendiriniz.

• Fetus kalp seslerini el Doppleri veya fetal steteskop ile değerlendiriniz. ( Fetal kalp atımı 120-160/dakika olmalı)  

• Obstetrik değerlendirme amaçlı vajinal muayene yapınız (pelvik yapı, serviks, prezente olan kısım)

                                 

 

                                                 Laboratuvar Testleri :

​

• İdrar tahlili:Bakteriüri ve proteinüri açısından test çubuğu ile ve mümkünse mikroskobik olarak idrara bakınız.

• Kan sayımı veya Hb-Hct ölçümü:Doğuma hazırlık açısından mutlaka gebe hemoglobinine bakınız.

 

                               Gebeye Verilecek İlaç Desteği, Tedaviler ve Bağışıklama:

​

                               Başlamış olduğunuz, günde 40-60 mg demir preparatı desteğine devam ediniz."Gebelere Demir Destek Programı” akış çizelgesini kullanarak destek veya tedavi dozuna karar veriniz.Gelişen idrar yolu enfeksiyonu ve diğer enfeksiyonlarla ilgili gereken tedavileri veriniz.Bilgilendirme Ve Danışmanlık:

​

                               Gebeliğe bağlı yakınmalar hakkında gebe bilgilendiririlir.

​

1. Yorgunluk

2. Bulantı ve kusma

3. Sık idrara çıkma

4. Baş dönmesi

5. Varis ve hemoroid

6. Kabızlık

7. Mide yanması

8. Bacaklarda kramplar

9. Nefes darlığı

10. Ciltteki değişiklikler

11. Meme hassasiyeti

12. Meme başındaki glanlarda belirginleşme

13. Kolostrum salınımı 

14. Aşırı tükürük salgılanması

15. Toprak vb. yeme

​

                               Aşağıdaki konularda gebeye danışmanlık verilir.

​

• Beslenme ve diyet

• Fiziksel aktivite ve çalışma koşulları

• Gebelikte cinsel yaşam

• Hijyen ve genel vücut bakımı

• Ağız ve diş sağlığı

• Sigara alışkanlığı

• Alkol alışkanlığı ve madde bağımlılığı

• İlaç kullanımı

• Tetanoz toksoid immünizasyonu

• Gebelikte tehlike işaretleri: *

• Vajinal kanama

• Konvülziyon (Sara nöbeti gibi kasılmalar)

• Başağrısı ile beraber görmede bozulma

• Ateş ve/veya ciddi güçsüzlük

• Ciddi karın ağrısı

• Solunum güçlüğü veya sık solunum

• Sularının gelmesi

• Yüz, el ve bacaklarda şişme

• Fetus hareketlerinin hissedilememesi

• Doğum eylemi ve doğum *

• Doğumun nerede ve kim tarafından yapılacağının planlanması *

• Emzirme *

• Postpartum aile planlaması danışmanlığı *

                                 *Özellikle bu konulardaki danışmanlıkların verilmesi bu haftalardaki izlem için önceliklidir. 

                                 *40. haftaya kadar doğum gerçekleşmezse gebenin doğumun yapılacağı sağlık kuruluşuna hemen başvurması konusunda bilgi verilmelidir.

 

                                                 Sevk Edilecek Durumlar:

 

• Hemoglobinin 7 g/dl ve altında olması

• Kanama ve lekelenme olması

• Preeklampsi belirtileri, hipertansiyon ve/veya proteinüri olması

• Gebenin fetus hareketlerini hissetmemesi veya el Doppleri ile fetal kalp seslerinin duyulmaması

• Bir önceki izlemde bakteriüri tespit edilen gebenin tedaviye rağmen bakteriürinin devam ediyor olması

• Tehlike işaretlerinin varlığı 

• Çoğul gebelik şüphesi olması (Doğrulamak ve doğumu planlamak üzere)

• Makat prezentasyonu şüphesi 

• Gebeliğe eşlik eden sistemik hastalıkların varlığı (Kalp Hastalığı, Böbrek hastalığı, Diyabet, Astım, Tiroid Fonksiyon Bzk.luğu vb)

 

                                     AİLE PLANLAMASI HİZMETİ 

                                Aile hekimliğine başvuran bireylere , yeni doğum yapan annelere Aile planlaması hizmeti verilmektedir. 

​